بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
تصویرآفرینی از مظاهر هستی در نهجالبلاغه
9
29
FA
آزاده
عباسی
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث.
تصویرآفرینی، شیوهای هنری برای بیان مطالب است. این شیوه که مناسب با طبع آدمی است در قرآن و متون اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته است و با این روش موجودات و مظاهر عالم هستی بهصورت زنده و پویا مقابل دیدگان مخاطبان قرار داده شده است. تصویرآفرینی مناسبترین روش در آشکار نمودن مقصود و تاثیرگذاری بر مخاطب است. این تاثیر، زمانی دوچندان میشود که تصاویر با فطریات و بدیهیات هماهنگ باشد. بعد از قرآن کریم، استفاده از زبان تصویر در نهجالبلاغه نیز مشاهده میشود. نهجالبلاغه با زبان تصویر با همه وجودِ انسان؛ عقل، حس و وجدان او سخن گفته است. امام علی× در سخنان نغز و بلیغ ِخود، چشماندازهای بدیع جهان هستی را در مقابل دیدگان خوانندگان ترسیم نموده است. در این نوشتار برخی از این تصاویر در مورد زمین، آسمان، کوهها، ابرها و برخی پرندگان مانند طاووس و خفاش، مورد بررسی قرار گرفته است.
تصویرآفرینی,صور خیال,روش تاثیر,مخاطبشناسی
https://www.nahjmagz.ir/article_48219.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48219_419b15a1090132de921c28aa7e5ae9ca.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
گونهشناسی پاسخها و اجابت درخواستها در نهجالبلاغه
31
53
FA
محسن
قاسمپور
دانشیار دانشگاه کاشان
سید محمدحسن
لواسانی
دانشجوی دکتری دانشگاه کاشان
عقل و تفکر وجه بارز امتیاز انسان است. گوهر عقل با پرسشگری بارور میشود. از این رو در آموزههای اسلامی در روند معرفتافزایی انسان، روحیه کنجکاوی و پرسشگری او مورد تشویق قرار گرفته است. مفهوم عباراتی نظیر: «سل تفقها و لا تسال تعنتا» و «سلونی قبل ان تفقدونی» در نهج البلاغه، از یکسو بیانگر ضرورت پرسشگری در کنار انگیزه سؤال وی است و از سوی دیگر پاسخگویی شایسته به پرسشها را مورد تاکید قرار داده است. این پژوهش، نحوه و گونههای پاسخ امام× را معطوف به ارتقاء جایگاه انسانی و در راستای تربیت وی برای نیل به مراتب کمال میداند و در یک نگاه کلی مواجهه امام× را در چنین مواردی، پاسخ به حس کنجکاوی برخاسته از فطرت آدمی پرسشگران و به رسمیت شناختن خصوصیت حقطلبی آدمیان میداند. در نظر داشتن مؤلفههایی نظیر ویژگیهای شخصیتی پرسشگر و فضای پرسش و باورهای حاکم بر آن و موضوع مورد سوال، امام× را بر آن داشته تا گاهی به سوالها، پاسخی شفاف بدهد و زمانی بنا به مصالحی از پاسخگویی امتناع ورزد، همانگونه که گاهی پاسخها اجمالی و زمانی تفصیلی و همراه با تحلیل، اقناع و اتمام حجت و روشنگری است.
پرسشگری,شیوه پاسخدهی,تعاملات پاسخگویانه
https://www.nahjmagz.ir/article_48220.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48220_8053fc7755d24691c62afda3d6a0271d.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
پشتوانههای اخلاق از دیدگاه امام علی
55
72
FA
زهرا
خیراللهی
استادیار دانشگاه پیام نور
محمود
خیراللهی
مربی دانشگاه اصفهان
عدهای مسائل اخلاقی را بهعنوان امری خصوصی در زندگی شخصی انگاشته و برخی آن را از مسائل مقدس روحانی و معنویِ موثر در سرای آخرت و امری دستنیافتنی دانستهاند و برخی اخلاق را مانع بزرگ آزادی پنداشتهاند. امام علی× معتقد است که اخلاق نه تنها برای سرای آخرت سعادتآفرین است بلکه برای همین زندگی دنیوی نیز یک ضررت است و انسان برای نیکبختی در طول زندگی خود چارهای جز طی مسیر مکارم اخلاق ندارد. گرچه علم و معرفت، مال و ثروت، جاه و مقام و شرافت نسبی، باعث ارتقاء شخصیت انسان میشود اما این همه در پرتو اخلاق معنا مییابد، بهگونهای که اگر اخلاق حذف گردد، برای شخصیت انسان چیزی باقی نمیماند. از سوی دیگر رعایت اصول اخلاقی، در بحرانها و فرازهای بلند و نشیبهای تند زندگی، کار سادهای نیست و نیازمند عزم راسخ و پشتوانهای نیرومند است. این مقاله با محوریت فرامین امیرمومنان×، درصدد بررسی عواملی است که میتواند عزم جوانح انسان را در پایبندی به اصول اخلاقی راسختر گرداند.
اصول اخلاقی,اخلاق اسلامی,پشتوانه اخلاق,سبک زندگی
https://www.nahjmagz.ir/article_48222.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48222_91c484487b3865247220fb272b5a7dca.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
بررسی معیارهای گزینش مدیران از دیدگاه امام علی
73
89
FA
علیرضا
کمالی
مدرس دانشگاه معارف اسلامی
ark1145@gmail.com
مجید
معارف
استاد دانشگاه تهران
maaref@ut.ac.ir
هر جامعهای برای جلوگیری از هرج و مرج نیازمند تشکیل حکومت است. در حکومت اسلامی حاکمیت مطلق از آنِ خدای قادر و متعال است. خدای سبحان افرادی را بهصراحت یا اشاره برای اداره حکومت اسلامی منصوب نموده است. از آنجا که دایره حکومت اسلامی گسترده است و یک نفر بهتنهایی نمیتواند تمام سرزمینهای اسلامی را اداره نماید، باید با انتصاب مدیران شایسته در ردههای مختلف سازمانها اداره امور مردم با حفظ رعایت سلسله مراتب سازمانی به خوبی به انجام رسد. با بررسی سیره امام علی× و متون حکومتی برجای مانده از آن حضرت، دانسته میشود که امام در حکومت کوتاه خویش برای انتصاب و ادامه حاکمیت مدیران معیارهایی را قرار داده است، بر اساس این معیارها بخش زیادی از مدیران دولت پیشین از سمت خود عزل شدهاند. در این مقاله مهمترین این ویژگیها مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: ایمان، تقوا، عدالت، امانتداری، صداقت، اصالت خانوادگی، نداشتن سوء پیشینه، نظم و انضباط، تجربه و اطاعتپذیری.
حکومت علوی,نیروی انسانی,معیارهای گزینش,عزل و نصب
https://www.nahjmagz.ir/article_48223.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48223_02f12593195187f971f6a7076ccafde3.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
تبیین میدان معناشناسی واژگان «ورع» و «عفت» در نهجالبلاغه
91
106
FA
نصرالله
شاملی
دانشیار دانشگاه اصفهان
shameli1332@gmail.com
علی
بناییان اصفهانی
کارشناس ارشد دانشگاه اصفهان
banaeyan@icqt.ac.ir
«ورع» و «عفت» از جمله مفردات اخلاقی در نهج البلاغه است. «ورع» در لغت بهمعنای دوری از گناه است و به شخصی که پیوسته از گناهان دوری کند پرهیزکار یا وَرِع گفته میشود. این واژه از واژگان کاربردی در بحث اخلاق و سلوک عرفانی است و در اصطلاح معناشناسی، دارای خاصیت اشتراک معنوی است، بدینگونه که وَرَع دارای یک معنای کلی است و تحت آن مصادیق فراوانی را میتوان جای داد. اینکه «ورع» در مصادیق خود دارای چه معانی است، بستگی به قرار گرفتن در سیستم معنایی دارد؛ اگر در مرکز سیستم قرار داشته باشد، با معنای تقوا مترادف است و اگر یک عنصر از عناصر سیستم باشد، معنای آن با تقوا متفاوت است. «ورع» با عناصر خاصی مانند تقوا، زهد، عفت، عصمت و نزاهت همسیستم میشود. «عفت» نیز مانند واژگان عصمت، ورع و زهد، بر گونهای از بازدارندگی یا منع و بازداشت دلالت میکند و این همان مفهوم دلالی یا معنای مفهومی است که دارای مصادیق گوناگون بر حسب اوضاع و شرایط متن و فرامتن است. بنابر این «عفت» از مقوله مشترک معنوی است و در یک سیستم معنایی، مصادیق دقیق آن روشن میشود.
اخلاق,عرفان,ورع,عفت,معناشناسی,میدان معناشناسی
https://www.nahjmagz.ir/article_48224.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48224_f2a1e751f07d13d8801dc79121a03863.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
امنیت اقتصادی از دیدگاه امام علی با تأکید بر عهدنامه مالک اشتر
107
133
FA
رضا
خسروی
دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم
نجف
لکزایی
استاد دانشگاه باقرالعلوم
امنیت در تمامی ابعاد آن، بهعنوان یکی از اساسیترین و ضروریترین نیاز انسانها مورد توجه دین مبین اسلام قرار دارد. یکی از ابعاد امنیت، امنیت اقتصادی است. توسعه و پیشرفت اقتصادی و عمران و آبادانی سرزمین، نیازمند ایجاد و ارتقاء امنیت اقتصادی است. امنیت اقتصادی، حاصل شناخت عوامل و موانع، تهدیدها، روش تحصیل و راهکارها و آثار آن است. حکومتِ هر چند کوتاه امیرمؤمنان× و تأکید ایشان بر ایجاد فضای اقتصادی سالم و به تعبیر امروزی امنیت اقتصادی، میتواند الگویی کامل و نیکو از ایجاد و ثبات امنیت اقتصادی را به تصویر کشاند. مقاله حاضر در صدد بررسی و بیان نقش و جایگاه امنیت اقتصادی و عوامل و موانع امنیت اقتصادی از دیدگاه امیرمؤمنان× و روشهای تحصیل و راهکارها مورد استفاده ایشان در ایجاد و ارتقاء امنیت اقتصادی است.
امنیت,امنیت اقتصادی,عهد مالک اشتر,نامه 53
https://www.nahjmagz.ir/article_48225.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48225_2402c0106989a7d39543f4cfddfdb5da.pdf
بنیاد بین المللی نهج البلاغه
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای نهج البلاغه
1735-8051
15
3
2016
10
22
روششناسی استنادهای علامه امینی در اثبات ولایت امام علی در الغدیر
135
158
FA
بیبی سادات
رضی بهابادی
دانشیار دانشگاه الزهراء
فتحیه
فتاحیزاده
استاد دانشگاه الزهراء
زهرا
حاجی عسکری
کارشناس ارشد دانشگاه الزهراء
فرشته
معتمد لنگرودی
دانشجوی دکتری دانشگاه الزهراء
f_motamad_2011@yahoo.com
کتاب «<em>الغدیر»</em> با تکیه بر منابع اهلسنت در جهت اثبات ولایت امام علی× نگاشته شده است. علامه امینی در اثبات این موضوع به آیات قرآن، احادیث، اشعار و گزارشهای تاریخی استناد نموده است. آیات اکمال، تبلیغ و عذاب واقع از مهمترین آیات و حدیث غدیر از مهمترین روایات مورد استناد الغدیر است. امینی در باب اشعار به 150 غدیریه استناد کرده است. روش عمومی الغدیر در همه این استنادها آن است که افزون بر اثبات واقعه غدیر و انتصاب امام علی× به جانشینی پیامبر اکرم|، به فضایل و مناقب امام× نیز میپردازد. تبیین صحت سند و تواتر حدیث غدیر از روشهای خاص علامه در بحث احادیث است. امینی در ذکر غدیریهها نیز روش خاص خود را دارد. وی در مسیر اثبات ولایت به ذکر شعر شاعران وابسته به گروه و نژاد خاصی بسنده نکرده و به بیان اشعار شاعران عامی و دانشمند و نیز شاعران غیر عرب و غیر مسلمان و حتی مخالف حضرت نیز پرداخته است.
الغدیر,علامه امینی,روش استناد,اثبات ولایت,فضایل امام علی
https://www.nahjmagz.ir/article_48226.html
https://www.nahjmagz.ir/article_48226_5604ccb0d6b098a6deb41eee1db1f2f4.pdf