فراخوانی داستان‌های قرآنی در خطبه‌های نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان عربی دانشگاه اصفهان.

2 دانشجوی ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه اصفهان.

چکیده

قرآن کریم سرچشمه فصاحت، بلاغت و اعجاز و مهمترین میراث دینی، فکری و فرهنگی و وجه مشترک مسلمانان است که همواره در طول قرن‌های متمادی مورد توجه شخصیت‌های گوناگون واقع شده و با داشتن ویژگی‌های خاصی همچون جامعیّت، روشنگر راه بشریت به سوی سعادت و امنیت و آرامش بوده است. از جمله مشخصه‌های خاص قرآن کریم، اسلوب قصه‌گویی است که در بسیاری از سوره‌ها به کار رفته است و به همین جهت، ادبا و بزرگان دینی و مذهبی از آن به عنوان مهم‌ترین منبع در جهت وضوح و رسایی مفاهیم در آثار خود استفاده نموده اند. حضرت علی (ع) نیز زمانی که  ناآگاهی مردم را نسبت به مسائل مختلف مشاهده کردند در سخنان خود به بیان موضوعات گوناگون پرداخته، با الهام گرفتن از داستان‌های قرآنی که برای عامه مردم قابل درک بود، مسائل سیاسی، اجتماعی و دینی و اخلاقی را تبیین نمودند. امام در این راستا با بهره‌گیری از داستان آفرینش انسان، قدرت بی‌پایان خداوند را متذکّر شده و با بیان داستان زندگیِ برخی پیامبران مردم را به زهد و دوری از دنیاپرستی دعوت نمود و با یادآوری سرگذشت امت‌های پیشین همچون قوم سبأ، مخاطبان را از شبیه شدن به آنان و سرنوشتشان بر حذر داشت.

کلیدواژه‌ها


- قرآن کریم.
- نهج البلاغه.
- ابن کثیر، ابو الفداء اسماعیل(1407)، قصص الأنبیاء، بیروت: العصریة.
- ابن میثم بحرانی،کمال الدین(1417)، شرح نهج البلاغه، ترجمه قربان علی محمدی مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
- جزائری، سید نعمت الله(1389ش)، قصص الأنبیاء، ترجمه عاطفه حمامیان قمی، تصحیح محسن آشتیانی و علی اکبر میرزایی، قم: مؤسسه فرهنگی هنری نگین سبز علوی، نشر زهیر.
- تستری، محمد تقی (1418)، بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغه، تهران: نشر امیر کبیر.
- جعفری، محمد تقی(1418)، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران: مکتبة نشر الثقافة الاسلامیة.
- حمزه، عمر یوسف (1414)، أسس الدعوة الی الله فی القرآن الکریم، قاهره: دار المصریة اللبنانیة.
- دیلمی، ابی محمد الحسن بن محمد (1398ق)، ارشاد القلوب، بیروت: موسسه الأعلمی للمطبوعات.
- زمخشری، محمود بن عمد بن محمد (1389)، تفسیر کشّاف، ترجمه مسعود انصاری، تهران: انتشارات ققنوس.
- الزین، سمیح عاطف. )1988م(، قصص الأنبیاء فی القرآن الکریم، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
- سید رضی(1420ق)، تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین، ترجمه و شرح نهج البلاغه، مترجم فتح الله کاشانی، تهران: ناشر میقات.
- شیخ صدوق (1385ق)، علل الشرایع، بیروت: دار المرتضی.
- طبرسی، فضل بن حسن( 1408ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
- الطراونة، سلیمان)1992م(، دراسة نصیة أدبیة فی القصّة القرآنیة، عمان: الجمعة الأردنیة.
- عباس، فضل حسن)1987م(. القصص القرآنی ایحاؤه و نفحاته، عمان: دار الفرقان.
- علیان، مصطفی )1992م(. بناء الشخصیة فی القصة القرآنیة، عمان: دار البشیر.
- کلینی، ثقة الاسلام (1365ش)، الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
- قطب، سید (2002م(، التصویر الفنی فی القرآن، القاهرة: دارالشروق.
- محمدی اشتهاردی، محمد (1388ش)،  قصه‌های قر آن به قلم روان، تهران: ناشر: انتشارات نبوی.
- مغنیه، محمد جواد(1400ق)، فی ظلال نهج البلاغة، بیروت: دار العلم للملایین.
- مکارم شیرازی، ناصر(1375ش)، پیام امام شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
- مکارم شیرازی، ناصر (1362ش)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
- میرزایی،علی اکبر(1395ش)، قصه‌های قرآن،قم: نشر دانشوران.
-‌هاشمی خویی، میرزا حبیب اله (1400ق) ، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، تهران: مکتبة اسلامیة.