بررسی معیارهای گزینش مدیران از دیدگاه امام علی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه معارف اسلامی

2 استاد دانشگاه تهران

چکیده

هر جامعه‌ای برای جلوگیری از هرج و مرج نیازمند تشکیل حکومت است. در حکومت اسلامی حاکمیت مطلق از آن‌ِ خدای قادر و متعال است. خدای سبحان افرادی را به‌صراحت یا اشاره برای اداره حکومت اسلامی منصوب نموده است. از آنجا که دایره حکومت اسلامی گسترده است و یک نفر به‌تنهایی نمی‌تواند تمام سرزمین‌های اسلامی را اداره نماید، باید با انتصاب مدیران شایسته در رده‌های مختلف سازمان‌ها اداره امور مردم با حفظ رعایت سلسله مراتب سازمانی به خوبی به انجام رسد. با بررسی سیره امام علی× و متون حکومتی برجای مانده از آن حضرت، دانسته می‌شود که امام در حکومت کوتاه خویش برای انتصاب و ادامه حاکمیت مدیران معیارهایی را قرار داده است، بر اساس این معیارها بخش زیادی از مدیران دولت پیشین از سمت خود عزل شده‌اند. در این مقاله مهم‌ترین این ویژگی‌ها مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: ایمان، تقوا، عدالت، امانت‌داری، صداقت، اصالت خانوادگی، نداشتن سوء پیشینه، نظم و انضباط، تجربه و اطاعت‌پذیری.

کلیدواژه‌ها


منابع و مآخذ

الف) کتاب‌ها
ـ قرآن کریم
ـ نهج‌البلاغه، گردآوری سید رضی، تصحیح صبحی صالح، بی‌تا، قم، دار الهجره.
ـ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، 1404 ق، شرح نهج‌البلاغه، قم، کتابخانه آیةالله نجفی مرعشی.
ـ ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی، 1362، صفات الشیعه، تهران، اعلمی.
ـ ابن‌فارس، احمد، 1404 ق، معجم مقاییس اللغه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
ـ ابن‌منظور، محمد بن مکرم، 1414 ق، لسان العرب، بیروت، دار الفکر و دار صادر.
ـ پاینده، ابوالقاسم، 1363، نهج الفصاحه، تهران، ئنای دانش.
ـ تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، 1410 ق، غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح سید مهدی رجایی، قم دار الکتاب الاسلامی.
ـ دهخدا، علی‌اکبر، 1342، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران.
ـ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412 ق، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت و دمشق، دار القلم و الدار الشامیه.
ـ شفیعی، عباس و دیگران، 1385، رفتار سازمانی با رویکرد اسلامی، قم، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ـ طریحی، فخرالدین، 1375، مجمع البحرین، تصحیح احمد حسینی اشکوری، تهران، مرتضوی.
ـ فراهیدی، خلیل بن احمد، 1409 ق، کتاب العین، قم، هجرت.
ـ فیومی، احمد بن محمد، 1414 ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، دار الهجره.
ـ کاشانی، فتح الله، 1420 ق، تنبیه الغافلین و تذکرة العارفین، تصحیح سید جواد ذهنی، تهران، پیام حق.
ـ کلینی، محمد بن یعقوب، 1407 ق، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
ـ لطیفی، میثم، 1392، مبانی و اصول نظم و انضباط در سازمان، تهران، دانشگاه امام صادقعلیه‌السلام
ـ معین، محمد، 1360، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر، چ 4.
ـ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، 1386، پیام امام امیرالمؤمنینعلیه‌السلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چ 4.
ـ نراقی، محمدمهدی، بی‌تا، جامع السعادات، قم، اسماعیلیان، بی‌تا.
ب) مقاله‌ها
ـ حسینی، سید غلامحسین، 1379، «کارگزاران و موقعیت جغرافیایی حکومت علیعلیه‌السلام»، حکومت اسلامی، ش 18، ص 368 ـ 337، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان.
ـ نجفی، زین‌العابدین، 1391، «مفهوم‌شناسی واژه عدالت در فقه امامیه»، انسان پژوهی دینی، شماره 28، ص 170 ـ 141، قم، مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی.