بررسی تطبیقی متون نهج البلاغه و اشعار حکمی سامی بارودی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شیراز

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

چکیده

محققان از طریق ادبیات تطبیقی روشی را به‌دست می‌آورند که به‌واسطه آن، دیدگاه انسان در مطالعه آثار ادبی عمیق گشته و به بررسی پیوندهای آثار ادبی و نویسندگان ملل مختلف و کشف منابع الهام‌بخش آنها می‌انجامد. بررسی تطبیقی سخنان امام علی× در نهج البلاغه و اشعار حکمی سامی بارودی تلاشی است مبتنی بر روش تطبیقی برگرفته از مکتب فرانسوی برای بررسی تاثیرپذیری یا عدم تاثیرپذیری پیشوای شعر معاصر عربی؛ محمود سامی بارودی از سخنان امام علی× در نهج البلاغه و درر الحکم و میزان و نحوه این تاثیرپذیری. نتایج تحقیق نشان‌گر آن است که بارودی در سرودن اشعار حکمی خود به سخنان امام علی× نظر داشته و از آنها تاثیر پذیرفته است. بیشترین سطح تاثیرپذیری بارودی از سخنان امام علی× بدین شکل بوده است که وی محتوای سخنان امام× را گرفته و در اثناء اشعار خود بازآفرینی کرده است. از آنجایی که بارودی در مدح امام علی× نیز شعر سروده است، می‌توان نتیجه گرفت که سخنان امیرمومنان× یکی از منابع الهام‌بخش پیشوای شعر معاصر عربی بوده است. 

کلیدواژه‌ها


  • منابع و مآخذ

    الف) کتاب‌ها

    • نهج‌البلاغه، گردآوری سید رضی، ترجمه محمد دشتی، 1392، قم، پیروز.
    • ابوالشباب، واصف، 1988 م، القدیم و الجدید فی الشعر العربی الحدیث، بیروت، دار النهضة العربیة.
    • بارودی، محمود سامی، 1998 م، دیوان البارودی، القاهرة، دار المعارف، ط 2.
    • تمیمی آمدی، عبدالواحد، 1410 ق، غرر الحکم و درر الکلم، تصحیح سید مهدی رجایی،‌قم، دار الکتاب الاسلامی.
    • دهخدا، علی‌اکبر، 1339، فرهنگ دهخدا، تهران، سیروس.
    • ضیف، شوقی، دون تاریخ، الادب العربی المعاصر، القاهرة، دار المعارف، ط 2.
    • طبرسی، فضل بن حسن، 1372، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران، ناصرخسرو.
    • العدوانی، معجب، 2010 م، الکتابة و المحو، بیروت، دار الانتشار.
    • کردعلی، محمد، 1993 م، المعاصرون، بیروت، دار صادر، ط 2.
    • گی یارد، فرانسوا، 1956 م، الادب المقارن، ترجمه محمد غلاب، القاهرة، لجنة البیان العربی.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403 ق، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار علیهم‌السلام ، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • مریدن، عزیزه، 1988 م، حرکات شعر العربی فی العصر الحدیث، دمشق، جامعة دمشق.
    • معین، محمد، 1369، فرهنگ نادری، تهران، امیرکبیر.
    • الموسی، خلیل، 2000 م، «قراءات فی الشعر العربی الحدیث و المعاصر»، دمشق، موقع اتحاد کتاب العرب.
    • الواسطی اللیثی، کافی‌الدین علی بن محمد، 1376، عیون المواعظ و الحکم، تحقیق حسین الحسنی البیرجندی، بیروت، دار الحدیث.

    ب) مقاله‌ها

    • ابویسانی، حسین و انق، نعمان، 2009 م، «ملامح التجدید فی شعر البارودی»، مجلة اللغة العربیة و آداب‌ها، شماره 9، ص 32 ـ 15، تهران، دانشگاه تهران.
    • سیدی، سید حسین، 1390، «درآمدی توصیفی ـ تحلیلی بر چیستی و ماهیت ادبیات تطبیقی»، ادبیات کاوش‌نامه تطبیقی، شماره 3، ص 22 ـ 1، کرمانشاه، دانشگاه رازی.