جایگاه نهج‌البلاغه در تبیین حقیقت توحید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه قم.

2 استادیار دانشگاه قم.

چکیده

توحید اساس دعوت تمام انبیاء است؛ هر انسانی باید خدای یکتا را بپرستد و آرامش واقعی در سایه ایمان به حق میسور است. هر چند در طول تاریخ در این زمینه پژوهش‌هایی انجام شده است اما با عنایت به اینکه حقیقت توحید همچنان از اسراری فاش نشده است و سبب شک بسیاری از دانشمندان در طول اعصار در مسئله خداشناسی به جهت تصور غلط از آن می‌باشد. برخلاف نظر بعضی متفکرین، رجوع به کتاب خدا، به تنهایی، برای تبیین این حقیقت کافی نیست؛ لذا در این مجموعه سعی شده است ضرورت رجوع به مباحث توحیدی نهج البلاغه به منظور کشف حقایق آن و تکمیل مباحث توحیدی قرآن مورد بررسی قرارگیرد. در این نوشتار کوشش می‌شود اهمیت توحید با نگاه به آیات و روایات اثبات شود و تأکید گردد با امتناع معرفت اکتناهی و احاطی به ذات اقدس، معرفت الله تعطیل نیست و با توجه به جایگاه رفیع نهج البلاغه و راز حقایق توحید جز با رجوع به آن آشکار نخواهد شد.

کلیدواژه‌ها


  • منابع و مآخذ

    • قرآن کریم.
    • نهج‌البلاغه، گردآوری سید رضی، ترجمه محمد دشتی، قم، مشرقین.
    • ابن‌ابی‌الحدید، 1385 ق، شرح نهج‌البلاغه، ج 1، 6، 7، 11، 16 و 20، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • ابن‌طاووس، علی بن موسی، بی‌تا، مهج الدعوات و منهج العبادات، بی‌جا، بی‌نا.
    • بحرانی، کمال الدین میثم بن علی بن میثم، 1366، اختیار مصباح السالکین «شرح نهج‌البلاغه الوسیط»، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه.
    •  1404 ق، شرح نهج‌البلاغه، ج 1، 2 و 3، دفتر نشر الکتاب.
    • تمیمی آمدی، عبدالواحد، 1420 ق، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1387، توحید در قرآن، قم، مرکز نشر اسراء.
    • شیرازی، صدرالدین محمد، 1386 ق، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج 6، قم، المکتبه المصطفویه.
    • صدوق، محمد بن علی بن الحسین بابویه القمی، بی‌تا، التوحید، بیروت، دار المعرفه.
    • طباطبایی، سید محمدحسین، بی‌تا، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 1، 2 و 5، مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری، تهران، صدرا.
    •  1363، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، ج 6، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    •  1393 ق، المیزان فی التفسیر القرآن، ج 1، بیروت، موسسه الاعلمی.
    • طبرسی، احمد بن علی بن ابی طالب، 1431 ق، الاحتجاج، ج 1، قم، ذوی القربی.
    • طهرانی، آقابزرگ، بی‌تا، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 14، بیروت، دار الاضواء.
    • عبده، محمد، بی‌تا، شرح نهج‌البلاغه، ج 1، مطبعه الاستقامه.
    • کفعمی، ابراهیم، بی‌تا، البلد الامین و الدرع الحصین، بی‌نا، بی‌جا.
    • کلینی، محمد بن یعقوب، بی‌تا، اصول کافی، ج 1، ترجمه سید جواد مصطفوی، انتشارات علمیه اسلامیه.
    •  1384 ق، الکافی؛ الاصول و الروضه، ج 3، شرح محمد صالح مازندرانی، تهران، المکتبه الاسلامیه.
    • مجلسی، محمدباقر، 1403 ق، بحار الانوار، ج 3، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی، 1368، آموزش فلسفه، ج 2، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
    • مطهری، مرتضی، 1370، درس‌های الهیات شفاء، ج 2، تهران، حکمت.
    •  1354، سیری در نهج‌البلاغه، تهران، چاپخانه سپهر.
    • مکارم شیرازی، ناصر، 1375، پیام امام امیر المومنین علیه السلام «شرح تازه و جامعی بر نهج‌البلاغه»، ج 1، تهران، دار الکتب الاسلامیه.