پیامدهای روحی و روانی غفلت از خداوند در کلام امیرالمؤمنین(علیه السلام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سطح4 حوزه علمیه،کارشناسی ارشد نهج البلاغه،معاون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دانشگاه گلستان.

چکیده

از موانع سیر انسان به سوی کمال، غفلت است. مطالب گسترده‌ای در کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام پیرامون آن آمده است و در بُعد روحی و روانی دارای پیامدهای مهمی می‌باشد به گونه‌ای که گاه، سرنوشت یک انسان را در مسیری عکس مسیر کمال قرار می‌دهد. این نوشتار با رویکرد تحلیلی - توصیفی با تکیه بر روایات حضرت علی علیه السلام بر آن است که به پیامدهای روحی و روانی غفلت از خداوند بپردازد. با تأمل در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام معلوم می‌شود دل‌مُردگی، کبر و غرور، خود فراموشی، دوری از کرامت انسانی از پیامدهای روحی و روانی غفلت است. از آن رو که علم به پیامدهای یک امر مذموم راهی جهت انذار از آن است. در موضوع پیش روی این نوشتار نیز، علم به پیامدهای غفلت در حقیقت حذر دادن از وقوع آن در حیات انسان‌ها خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


منابع 
. قرآن کریم.
. نهج‌‏البلاغه، شریف رضی، محمد بن حسین‏، 1414ق، تصحیح: صالح، صبحی، ‏قم: هجرت.
1. ابن فارس، احمد بن زکریا، 1413ق، معجم مقاییس اللغه، بیروت: دارالمعرفة.
2. ابن‌ منظور، محمد بن مکرم، 1994م، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دارصادر.
3. اریک دایسون، مایکل، 1396ش، غرور از مجموعه هفت گناه کبیره، ترجمه: مهین خالصی، چاپ دوم، تهران: ققنوس.
4. اسماعیلی یزدی، عباس، 1385ش، فرهنگ اخلاق، قم: انتشارات جمکران.
5. آمدی، عبد الواحد، 1410ق، غررالحکم ‏و دررالکلم، تصحیح: سید مهدی رجائى، قم: دار الکتاب الإسلامی.
6. بدوی، عبدالرحمن، 1984م، موسوعة الفلسفیة، بیروت: المؤسسة العربیه للدراسات النشر.
7. برقى، احمد بن محمد بن خالد، 1371ق، المحاسن‏، قم‏: دار الکتب الإسلامیة.
8. جوادی آملی، عبدالله، 1385ش، تفسیر انسان به انسان، قم: اس‍راء.
9.  1384ش، تفسیر موضوعی قرآن کریم معرفت شناسی در قرآن، قم: اسراء.
10. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1415ق، المفردات فی غریب القرآن، قم: ذی القربی.
11. زندی شفیع، هاجر، 1396ش، معنا شناسی واژه غرور و کار کردهای آن در قرآن کریم با تکیه بر تفاسیر ادبی، کرمانشاه: دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.
12. سبحانی، جعفر، 1383ش، منشور جاوید (تفسیر موضوعی قرآن کریم)، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
13. صدوق، محمد بن علی، 1368ش، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم: رضی.
14. طباطبایی، سید محمدحسین، 1390ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
15. طوسی، محمد بن حسن، بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
16. فرهادیان، رضا، 1393ش، مبانی تعلیم و تربیت در قرآن و احادیث، چاپ پنجم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
17. فیومی، أحمد بن محمد بن علی المقری، 1408ق، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، بیروت: المکتبة العلمیة.
18. کلینی، محمد بن یعقوب، 1407ق، الکافی، طهران: دار الکتب الإسلامیة.
19. مجلسی، محمد باقربن محمدتقی، 1403ق، بحار الأنوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
20. محمد پور دهکردی، سیما، 1391ش، کرامت انسان از دیدگاه ملاصدرا و کانت، چاپ اول، قم: بوستان کتاب.
21. مصباح یزدی، محمد تقی، 1392ش، انسان سازی در قرآن، تصحیح: محمود فتحعلی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله.
22. مطهری، مرتضی، 1377ش، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
23. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، 1419ق، تفسیر القرآن الکریم، تصحیح : محمدجعفر شمس الدین، بیروت: دارالتعارف.
مقالات
24. الهی پور، حمیدرضا؛ فیلم، محمد رضا و احتمالی، اسماعیل، 1395ش،کرامت انسانی از منظر اسلام، دومین کنفرانس ملی علوم مدیریت نوین و برنامه ریزی فرهنگی اجتماعی ایران.
25. حیدری فر، مجید: مجد فقیهی، محمدعلی و حسنی، محمد، 1396ش، خودفراموشی و زمینه های آن با تأکید بر آیه 19 حشر، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات تفسیری، دوره 8 ، شماره 29.
26. رحمتی، اعظم، 1398ش، تأثیر دینداری بر کاهش افسردگی، سومین کنفرانس دانش و فناوری روانشناسی، علوم تربیتی و جامعه شناسی ایران.
27. سحاب مکمل، نرجس، 1399ش، مسئله غرور در آیه ۱۸ سوره مبارکه لقمان و بررسی نظرات اندیشمندان و روانشناسان ایرانی و غربی، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره ایران.
28. شجاعی زند، علیرضا، 1384ش، مدلی برای سنجش دینداری در ایران، مجله جامعه شناسی، دوره 6، شماره 1.
29. معتمدی شملزاری، عبدالله: اژه ای، جواد: آزاد فلاح، پرویز و کیامنش علیرضا، 1384ش، بررسی رابطه بین گرایش های مذهبی و سالمندی موفق، مجله دانشور رفتار، سال دوازدهم، شماره 10.
30. میر حسینی، سید احمد، 1384ش، دین و درمان افسردگی، مجله علمی پژوهش های فقهی، شماره3.
31. نصر الله، نرجس، 1389ش، بررسی روانشناسی تربیتی از نگاه قرآن، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اسلامی، شماره19.